12.1. Avrupa Birliği (AB) nedir?
Avrupa Birliği (AB), 27 Avrupa ülkesi arasındaki benzersiz bir ekonomik ve siyasi birliktir.
AB’nin kökleri, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan birkaç antlaşmaya dayanır. İlk adım, birbirleriyle ticaret yapan ülkelerin ekonomik olarak birbirine bağımlı hale gelmesi ve bu nedenle çatışmadan kaçınma olasılıklarının daha yüksek olması fikrine dayanan ekonomik iş birliğini teşvik etmekti. Sonuç, 1958’de altı ülke arasındaki ekonomik iş birliğini artırma amacıyla kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğu oldu: Belçika, Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda.
Bugün üye ülkeler şunlardır: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya ve İsveç.
Tamamen ekonomik bir birlik olarak başlayan şey, iklim, çevre ve sağlıktan dış ilişkiler ve güvenliğe, adalet ve göçe kadar birçok farklı politika alanını kapsayan bir organizasyona dönüştü.
Bu birliğin sembollerinden biri de, 19 ülkede 340 milyondan fazla vatandaşın kullandığı ortak Avrupa para birimi «euro»dur.
AB, temsili demokrasi ilkesiyle yönetilir; vatandaşlar doğrudan AB düzeyinde Avrupa Parlamentosu’nda , üye devletler ise Avrupa Birliği Konseyi ve Avrupa Birliği Konseyi’nde temsil edilir .
1957’den bu yana başlıca başarıları şunlardır:
- Barış, istikrar ve refah kıtası.
- AB ülkelerinin çoğu arasındaki sınır kontrollerinin kaldırılması, vatandaşların seyahat etmek, eğitim görmek, çalışmak veya emekli olmak için neredeyse tüm kıtada serbestçe hareket edebilmelerine olanak sağlıyor.
- Malların, hizmetlerin, insanların ve sermayenin serbest dolaşımına olanak sağlayan dünyanın en büyük tek pazarı.
- Halkın AB’nin herhangi bir yerinde yaşama, eğitim görme veya çalışma özgürlüğü.
- Dünya çapında milyonlarca insana yardım ve kalkınma desteği.
- Ayrıca diplomaside önemli bir rol oynamakta ve AB’nin yararlarının yanı sıra demokrasi, temel özgürlükler ve hukukun üstünlüğünün dünya çapında yaygınlaştırılması için çalışmaktadır.
Daha fazla bilgi için Avrupa Komisyonu web sitesine bakın
AB İlkeleri ve Değerleri üç grup veya çalışma alanında ortaya konmaktadır: Amaçlar ve Değerler, Kurucu Anlaşmalar ve Bilgiye Erişim.
12.2. Amaçlar ve Değerler
Avrupa Birliği’nin sınırları içindeki amaçları şunlardır:
- Barışı, değerlerini ve vatandaşlarının refahını teşvik etmek.
- İç sınırlar olmaksızın özgürlük, güvenlik ve adaleti sağlamak, aynı zamanda dış sınırlarında iltica ve göçü düzenlemek, suçu önlemek ve suçla mücadele etmek için uygun tedbirleri almak.
- İç pazarın kurulması.
- Dengeli ekonomik büyüme ve fiyat istikrarına dayalı sürdürülebilir kalkınmayı, tam istihdam ve toplumsal ilerlemeyi içeren rekabetçi bir piyasa ekonomisini gerçekleştirmek.
- Çevrenin kalitesini korumak ve iyileştirmek.
- Bilimsel ve teknolojik ilerlemeyi teşvik etmek.
- Toplumsal dışlanma ve ayrımcılıkla mücadele edin.
- Sosyal adaleti ve korumayı, kadın-erkek eşitliğini ve çocuk haklarının korunmasını teşvik etmek.
- AB ülkeleri arasında ekonomik, sosyal ve bölgesel uyum ve dayanışmayı artırmak.
- Zengin kültürel ve dilsel çeşitliliğine saygı gösterin.
- Para birimi avro olan bir ekonomik ve parasal birlik kurulsun.
AB’nin daha geniş dünyadaki amaçları şunlardır:
- Değerlerini ve çıkarlarını savunmak ve teşvik etmek.
- Dünya’nın barışına, güvenliğine ve sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunmak.
- Halklar arasında dayanışma ve karşılıklı saygıya, serbest ve adil ticarete, yoksulluğun ortadan kaldırılmasına ve insan haklarının korunmasına katkıda bulunmak.
- Uluslararası hukuka sıkı sıkıya uyulması.
Lizbon Antlaşması’nın 3. maddesinde belirtilmiştir .
Değerler
Avrupa Birliği aşağıdaki değerler üzerine kurulmuştur:
- İnsan onuru. İnsan onuru dokunulmazdır. Saygı duyulmalı, korunmalı ve temel hakların gerçek temelini oluşturur.
- Özgürlük. Hareket özgürlüğü, vatandaşlara Birlik içinde serbestçe hareket etme ve ikamet etme hakkı verir. Özel hayata saygı, düşünce, din, toplanma, ifade ve bilgi özgürlüğü gibi bireysel özgürlükler , AB Temel Haklar Şartı tarafından korunmaktadır .
- Demokrasi. AB’nin işleyişi temsili demokrasiye dayanır. Bir Avrupa vatandaşı otomatik olarak siyasi haklara sahiptir. Her yetişkin AB vatandaşı aday olma ve Avrupa Parlamentosu seçimlerinde oy kullanma hakkına sahiptir. AB vatandaşları ikamet ettikleri veya geldikleri ülkede aday olma ve oy kullanma hakkına sahiptir.
- Eşitlik. Eşitlik, tüm vatandaşların kanun önünde eşit haklara sahip olmasıyla ilgilidir. Kadınlar ve erkekler arasındaki eşitlik ilkesi tüm Avrupa politikalarının temelini oluşturur ve Avrupa entegrasyonunun temelidir . Tüm alanlarda geçerlidir. Eşit işe eşit ücret ilkesi 1957’de Roma Antlaşması’nın bir parçası haline geldi.
- Hukukun üstünlüğü. AB, hukukun üstünlüğüne dayanır. AB’nin yaptığı her şey, AB ülkeleri tarafından gönüllü ve demokratik olarak kabul edilen antlaşmalara dayanır. Hukuk ve adalet, bağımsız bir yargı tarafından desteklenir. AB ülkeleri nihai yargı yetkisini Avrupa Adalet Divanı’na vermiştir – kararlarına herkes saygı göstermelidir.
- İnsan hakları. İnsan hakları, AB Temel Haklar Şartı tarafından korunmaktadır. Bunlar, cinsiyet, ırk veya etnik köken, din veya inanç, engellilik, yaş veya cinsel yönelim temelinde ayrımcılıktan muaf olma hakkını, kişisel verilerinizin korunması hakkını ve adalete erişim hakkını kapsar.
AB’nin değerleri Lizbon Antlaşması’nın 2. maddesinde ve AB Temel Haklar Şartı’nda ortaya konmuştur.
AB, Avrupa’da barış, uzlaşma, demokrasi ve insan hakları davalarını ilerletmesinden dolayı 2012 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
12.3. Kuruluş Anlaşmaları
hukukun üstünlüğüne dayanmaktadır . Bu, AB tarafından gerçekleştirilen her eylemin, tüm AB üye ülkeleri tarafından gönüllü ve demokratik olarak onaylanan antlaşmalara dayandığı anlamına gelir.
Bir antlaşma, AB üye ülkeleri arasında bağlayıcı bir anlaşmadır. AB hedeflerini, AB kurumları için kuralları, kararların nasıl alındığını ve AB ile üye ülkeleri arasındaki ilişkiyi belirler.
Anlaşmalar, AB’yi daha etkin ve şeffaf hale getirmek, yeni üye ülkelere hazırlanmak ve ortak para birimi gibi yeni iş birliği alanlarını tanıtmak amacıyla değiştiriliyor.
AB hukukunun Eur -Lex veritabanı kullanılarak görüntülenebilir .
12.4. Bilgiye Erişim
Avrupa Birliği’nin İşleyişine İlişkin Antlaşma’nın 15. maddesi, Avrupa Birliği vatandaşlarının ve sakinlerinin, hangi ortamda olursa olsun, Birlik kurum, kuruluş, ofis ve ajanslarının belgelerine erişme hakkına sahip olduğunu belirtmektedir.
Bu taahhüt, söz konusu belgelerin şeffaflığı ve kamuoyuna açık olmasıyla garanti altına alınmaktadır.
Şeffaflık
Şeffaflık, UE’nin temel prensiplerinden biridir. Bu bilgileri politika ve içerik açısından kamuya açık hale getirmekten ve bilgi özgürlüğü ilkesine saygı duymaktan çekinmeyin.
Şeffaflık, AB’nin temel ilkelerinden biridir. AB’nin politika yapımı ve harcamalar hakkında bilgi ifşa etmesini ve bilgi özgürlüğü ilkesini desteklemesini gerektirir.
Avrupa Birliği Antlaşması’nın 10. maddesi, açık karar almanın ‘vatandaşlara mümkün olduğunca yakın’ gerçekleştirilmesini şart koşmaktadır. 11. madde, hem bireylere hem de temsilci derneklere ‘Birlik eylemlerinin tüm alanlarında görüşlerini duyurma ve kamuoyuyla paylaşma fırsatı verilmesi’ gerektiğini belirtmektedir.
Belgelere kamu erişimi
Şeffaflığın temel bir unsurudur. Belgelere erişim hakkı, Avrupa kurumları tarafından uygulanan şeffaflık politikasının temel bir bileşenidir.
Belgelere erişimi garanti altına almak için Avrupa Parlamentosu, bunlara başvurulabilecek bir elektronik kayıt oluşturmuştur. Bu kayıtta yer almayan belgeler, örneğin 2001’den önceki belgeler ve erişim hakkına ilişkin bir istisnanın uygulanabileceği belgeler, talep üzerine ücretsiz ve özel bir gerekçe olmaksızın başvurulabilir.
Avrupa Birliği’nin İşleyişine Dair Antlaşma bu noktaları genişletmektedir. AB kurumlarının kamusal alanda hareket etmekle ve bireylerin ve bir AB ülkesinde ikamet eden veya kayıtlı ofisi bulunan herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin belgelere erişebilmesini sağlamakla yükümlü olduğunu belirtmektedir (Madde 15).
Şeffaflığı artırmak için Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği Konseyi toplantı takvimlerini yayınlar. Komisyon üyelerinin, Avrupa Konseyi Başkanı’nın ve Avrupa Parlamentosu Başkanı’nın takvimleri de mevcuttur. Diğer AB kurumları ve organları da başkanlarının, toplantı takvimlerinin ve internette yayınlanan toplantıların takvimlerini yayınlar.
Avrupa Birliği ile ilgili dokümanlara aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz: Bilgi ve veri tabanlarına erişim .
